Kemik Yaşı Nedir?

Kemik yaşı, çocukların biyolojik ve iskelet gelişiminin derecesini gösteren bir gösterge olarak kullanılmaktadır. Genellikle çocukların ve gençlerin büyüme ve olgunlaşma hızını anlamak için kullanılır.

Anne karnından çocukluğa, çocukluktan ergenliğe ve ergenlikten yetişkinliğe büyüdükçe, kemiklerin boyutu ve şekli değişmektedir. Bu değişiklikler röntgen ve diğer görüntüleme teknikleriyle görülebilir.

Kemik Yaşı Nasıl Belirlenir?

Çocukların kemiklerinin her iki ucunda büyüme plakları adı verilen kemiklerin büyüme alanları bulunmaktadır. Büyüme plakları, kemiklere göre daha yumuşaktır ve daha az mineral içerdikleri için röntgende kemikten farklı olarak daha koyu renkte görülmektedir. Kemikler ve büyüme plakları çocuğun kronolojik yaşıyla (doğum tarihine göre olan yaşıyla) birlikte değişmektedirler. Çocuklar büyüdükçe, büyüme plakları röntgende daha ince görünür ve sonunda kaybolur. Büyüme plaklarının kaybolması, kemiğin o noktasında büyümenin tamamlandığını ifade etmektedir.

• Kemik yaşı, genellikle sol el ve el bileği kemiklerinin bulunduğu bölgelerdeki kemiklerin şekil, boyut ve büyüme plaklarının durumuna göre belirlenir.

• Büyüme plakları, kemik büyümesinin gerçekleştiği bölgelerdir. Büyüme plakaları çocukluk ve ergenlik döneminde hızla büyür, ancak belirli bir yaşta kapanır. Kemik yaşı, kemiklerin boyut, şekil ve büyüme plakalarının oluşma, büyüme ve kapanma durumuna göre belirlenir.

• Kemik yaşının belirlenmesi,kemiklerin röntgen görüntüleriyle yapılır.

• En yaygın yöntem, sol el ve el bileğinin arka-ön röntgeninin çekilmesidir. Minimum radyasyon ile çekilen tek bir röntgende, çok sayıda kemik görüntülenmektedir.

• Bu amaçla çocuk bir tabureye oturur ve sol elini parmakları açık olacak şekilde röntgen masasına koyar. Röntgen görüntüsünün net olması için çocuğun 2-3 saniye hareketsiz kalması gerekir. Görüntü bulanıksa röntgen tekrar çekilebilir.

• Sol el ve sol el bilek röntgeninde kemiklerin olgunlaşma derecesi, standart bir kemik gelişimi atlasındaki röntgen görüntüleri ile karşılaştırılır. Standart bir kemik gelişim atlası, aynı cinsiyet ve yaştaki birçok çocuktan elde edilen verilere dayanmaktadır.

• Çocuğun röntgenindeki görüntüye en çok benzeyen kemik yaşı atlasındaki görüntü, çocuğun kemik yaşı olarak tanımlanır.Kemik yaşı, yıl ve ay olarak ifade edilir. Kemik yaşı, bir çocuğun veya gencin kemiklerinin kronolojik yaşına (doğum tarihine göre olan yaşına)göre ne kadar geliştiğini gösterir.

Kemik Yaşı Neden Önemlidir?

Kemik yaşının belirlenmesi, tıbbi değerlendirmelerde ve büyüme izleme süreçlerinde önemli bir rol oynar. Özellikle çocuk endokrinolojisi uzmanları, çocukların normal büyüme ve gelişimlerini değerlendirmek için kemik yaşını kullanmaktadırlar.

• Bir çocuğun kemik yaşının, kendi yaşından ileri veya geri olması çocuğun büyüme ve gelişmesi için önemli bilgiler verebilmektedir. Çocuğun kemik yaşı ile kronolojik yaşı (doğum tarihine göre olan yaşı) arasındaki farklılık, büyüme problemlerine ve endokrin bozukluklarına işaret edebilir.
• Endokrin hastalıkların tanısında ve tedavi izleminde önemlidir. Ancak tamamen sağlıklı çocukların da kemik yaşları kronolojik yaşlarından (doğum tarihine göre olan yaşlarından)bir miktar farklı olabilir.
• Kemik yaşı, çocuklarda doğumundan beri geçen süreyi ifade eden kronolojik yaştan (doğum tarihine göre olan yaşı) farklı olabilir. Kemik yaşı ile kronolojik yaş (doğum tarihine göre olan yaşı)  arasındaki farklılıklar, büyüme geriliği, büyüme hormon eksikliği,erken ergenlik ve tiroid fonksiyon bozuklukları olan çocuklarda görülebilir.
• Benzer şekilde normalden hızlı büyüyen bir çocukta da, kemik yaşının çocuğun kronolojik yaşından (doğum tarihine göre olan yaşı)daha büyük olabilir. Kemik yaşı ile kronolojik yaş (doğum tarihine göre olan yaş)arasındaki önemli sapmalar, tedavi gerektiren altta yatan bir tıbbi probleme işaret edebilir.
• Kemik yaşının saptanması, sadece büyümenin izlenmesi amacıyla kullanılmaz. Aynı zamanda, çocukların genetik potansiyellerini değerlendirmek ve büyüme hormonu tedavisi gibi müdahalelerin etkinliğini değerlendirmek için de kullanılabilir. Örneğin, kemik yaşının çocuğun kronolojik yaşına (doğum tarihine göre olan yaşı) göre geride olması, büyüme hormonu eksikliğini gösterebilir ve büyüme hormon tedavisi ile boy kısalığı düzeltilebilir.
• Diğer taraftan kemik yaşı, çocuğun ne zaman ergenliğe gireceğini, ne kadar büyüyeceğini ve yetişkin boyununne olacağını tahmin etmek için de kullanılmaktadır.

Sonuç olarak kemik yaşı, bir bireyin biyolojik gelişiminin bir göstergesi olarak önemli role sahiptir. Çocukların ve gençlerin büyüme ve olgunlaşma süreçlerini anlamak, olası hastalıkların belirlenmesi, tıbbi müdahalelerin planlanması ve sağlıklı gelişimleri desteklemek için kemik yaşı ölçümü çok önemlidir.

Ankara Çocuk Endokrinoloji Uzmanı olarak size ve çocuklarınıza yardımcı olmaktan mutluluk duyarız.