Çocuklarda İnsülin Direncini Azaltan Ve Arttıran Gıdalar Nelerdir?
İnsülin direnci, vücudun insüline karşı duyarsız hale gelmesi durumudur. İnsülin, pankreasta üretilen bir hormondur ve vücudun kan şekeri seviyesini düzenlemeye yardımcı olur. Normalde insülin, kan şekerini hücrelere taşıyarak enerjiye dönüşmesini sağlar.
İnsülin direnci geliştiğinde, hücreler insülini yeterince etkili bir şekilde kullanamaz. Bu durumda, vücut daha fazla insülin üretmeye başlar, ancak insülinin etkisi zayıflar, bu da yüksek kan şekeri seviyelerine yol açar.
Çocuklarda insülin direnci, özellikle ergenlik döneminde ve aşırı kilolu ya da obez çocuklarda daha yaygın olabilir. Bu durum zamanla tip 2 diyabetin gelişmesine yol açabilir. İnsülin direncinin neden önemli olduğu başlıca problemler:
Tip 2 Diyabet Riski: İnsülin direnci, genellikle tip 2 diyabetin ilk aşamasıdır. Eğer insülin direnci tedavi edilmezse, zamanla pankreas daha fazla insülin üretmeye çalışırken, sonunda insülin üretme kapasitesi tükenebilir ve bu da tip 2 diyabete yol açar. Çocuklarda tip 2 diyabetin görülme sıklığı, obezite ve sağlıksız yaşam tarzı nedeniyle artmaktadır.
Obezite ile Bağlantılıdır: Obezite, insülin direncinin en önemli nedenlerinden biridir. Aşırı vücut yağı, özellikle karın bölgesinde birikmiş yağ, insülinin etkisini engeller. Obez çocuklar, insülin direnci geliştirme açısından daha yüksek risk altındadır.
Kalp Hastalıkları Riski: İnsülin direnci, kalp hastalıkları riskini artırabilir. Yüksek insülin seviyeleri, damar sağlığını olumsuz etkileyebilir ve kolesterol, kan basıncı gibi faktörleri bozabilir. Bu da, erken yaşta kalp hastalıkları riskini artırabilir.
Metabolik Sendrom: İnsülin direnci, metabolik sendrom adı verilen bir duruma yol açabilir. Metabolik sendrom, yüksek kan şekeri, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve aşırı vücut yağı gibi bir dizi sağlık sorununun bir arada görüldüğü bir durumdur. Bu sendrom, kalp hastalıkları ve felç gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Büyüme ve Gelişme Üzerindeki Etkileri: İnsülinin sadece kan şekeri düzenlemesi değil, aynı zamanda büyüme ve gelişmede de rolü vardır. İnsülin direnci, çocuğun normal gelişimini engelleyebilir ve hormon dengesini bozabilir. Ayrıca, insülin direncinin uzun süre devam etmesi, kemik sağlığı, sinir sistemi ve genel metabolizmayı olumsuz etkileyebilir.
İnsülin direnci, tüketilrn gıdalardan etkilenmektadir. Özellikle çocuklarda bazı gıdalar, insülin direncini artırabilir; bazı gıdalar da insülin direncini azaltabilir.
İnsülin Direncini Azaltan Gıdalar
-Sebze (ıspanak, lahana, roka, brokoli, karnabahar, brüksel lahanası, karalahana, domates, salatalık, kabak, mantar, kırmızıbiber, yeşil fasulye, sarımsak, pırasa, zencefil ve turp gibi) ve sebze yemekleri
-Yaş ve kuru meyveler (Yaban mersini, balkabağı, avokado, kivi, elma, kiraz, çilek, böğürtlen, nektarın, şeftali, portakal, mandalina ve limon gibi)
-Baklagiller (nohut, mercimek, fasulye)
-Zeytinyağı, avokado yağı, ceviz yağı, badem yağı
-Yoğurt, ayran, kefir, peynir, yumurta
-Yağsız kırmızı et, balık ve tavuk eti
-Tam buğday ekmeği, yulaf ve çavdar ekmeği gibi ekmekler
-Kavrulmamış çiğ tohumlar (fındık, badem, ceviz)
-Tarçın
-Yulaf ve yulaf ezmesi
İnsülin Direncini Arttıran Gıdalar
-Rafine karbonhidratlar (beyaz ekmek, beyaz pirinç, beyaz makarna, kızarmış patates, şerbetli tatlılar, kekler, kurabiyeler gibi)
-Hazır atıştırmalıklar ve paketli tatlılar (şeker, lokum, çikolata, cips, gofret gibi)
-Hazır yemekler, fastfood yiyecekler ve kızarmış yiyecekler
-Çiğ köfte, salam, sosis gibi işlenmiş ürünler
-Mayonez, ketçap, margarin gibi endüstriyel ürünler
-Şekerli yiyecekler ve içecekler (tatlılar, şekerli içecekler, gazlı içecekler, meyve suları gibi)
-Aşırı tuz
-Sebze (beyaz patates, mısır, pancar ve pişmiş havuç fazla tüketilmemeli)
-Meyveler (muz, kavun, karpuz, üzüm, armut, ananas, mango, kayısı ve incir fazla tüketilmemeli)
Sonuç olarak, çocuklarda insülin direncini azaltmak için beslenme alışkanlıklarının sağlıklı hale getirilmesi son derece önemlidir. Doğru beslenme, insülinin etkisini artırarak, vücudun kan şekerini dengede tutmasına yardımcı olur.
Ankara Çocuk Endokrinoloji Uzmanı olarak size ve çocuklarınıza yardımcı olmaktan mutluluk duyarız.
