Yapısal Boy Kısalığı
ÖNCE KAPLUMBAĞA SONRA TAVŞAN ÇOCUK-SONRADAN BÜYÜYEN ÇOCUK
Yapısal Boy Kısalığı Nedir?
Yapısal Boy Kısalığı, altta yatan herhangi bir hastalık olmaksızın çocukların yaşıtlarından daha yavaş büyüdükleri ve gelişimlerinin yavaş olduğu bir durumdur. Hatta Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar yaşıtlarına göre ergenliğe daha geç yaşlarda girebilmektedirler. Aslında Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda, çocukluk yaşlarında sağlıklı ama yavaş bir büyüme ve gelişme söz konusundur. Bu çocuklara “Kaplumbağa Çocuk” da denmektedir.
Yapısal Boy Kısalığının Nedeni Nedir?
Yapısal Boy Kısalığının kesin nedeni belirlenememiştir. Ancak genetik ve çevresel faktörlerin hepsinin birlikte etkilemesinden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocuklar Sağlıklı Mıdır?
Evet, Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar, genel olarak sağlıklıdırlar. Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar, normal büyüme düzenine ve orantılı vücut gelişimine sahiptir. Ancak yavaş büyüme gösterdikleri için diğer sağlıklı çocuklara göre boyları daha kısadır. Yoksa Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların büyümelerini olumsuz etkileyen, boy uzamasının yavaş ya da az olmasına neden olan herhangi bir hastalıkları yoktur. Genel sağlıklarını veya gelişimlerini etkileyecek de herhangi bir tıbbi rahatsızlıkları yoktur.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda mevcut bu durum yaş ve cinsiyete göre boylarının kısa olmasına neden olsa da, gelecekte herhangi bir sağlık riski veya problemine neden olmaz. Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocuklar genellikle normal fiziksel gelişim gösterirler, düzenli büyüme oranlarını korurlar ve çoğunlukla beklenen zamanda ergenliğe girerler.
Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocukların Büyümelerinde Genetik Faktörler Önemli Midir?
Genetik, çocukların boyunu ve boy uzamasını etkileyen en önemli faktörlerden biridir.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların ebeveynleri de, genellikle ortalama boyda veya ortalamadan biraz daha kısadır. Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların ebeveynlerinin de boy gelişiminde, genetik ve çevresel faktörler etkili olduğunu ortaya koymaktadır.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda belirli bir özellikli bir gen ya da genetik bozukluk yoktur. Ancak genetik faktörler çocuğun büyüme potansiyeline katkıda bulunur ve erişkinlikteki boyu ailesel özelliklerden çok etkilemektedir.
Yapısal Boy Kısalığı Kızlarda Mı Erkeklerde Mi Daha Sık Görülür?
Yapısal Boy Kısalığı, erkeklerde kızlardan daha yaygın olarak (yaklaşık 3-4 kat) görülür. Bu nedenle yaşıtlarına göre kısa olan erkek çocuklarının araştırılması ve Yapısal Boy Kısalığının olduğunun saptanması hem aile hem de kısa olan erkek çocuklarında ciddi bir rahatlama ve mutluluk sağlayacaktır. Sonuç olarak bir problem olmadığını ve yaşıtlarına göre kısa olsa da ilerleyen yaşlarda yaşıtlarını yakalayacağını ve erişkin boynun normal olacağını bilmek önemli ve değerlidir. Ancak Yapısal Boy Kısalığının kız çocuklarında da görülmeyeceği anlamına gelmez. Bu nedenle erken tanı önemlidir.
Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocukların Ailelerinde De Benzer Şekilde Yapısal Boy Kısalığı Olan Kişiler Var Mıdır?
Yapısal Boy Kısalığının ailesel yönü vardır. Aileden gecen bazı genetik etkenler boy uzamasının bu şekilde yavaş olmasına neden olabilmektedir. Başta anne-baba olmak üzere ailenin diğer bireyleri de benzer şekilde bir büyüme temposu göstermiş olmaları olağandır.
Yapısal Boy Kısalığı erkeklerde daha sık görüldüğü için, baba, dayı, amca gibi erkeklerde de benzer şekilde Yapısal Boy Kısalığına sahip oldukları öğrenilir. Araştırıldığında baba, dayı, amca vs. yetişkininde de benzer şekilde bir ilkokul ve ortaokulda kısa olduklarını ve lise yaşlarında birden uzadıkları saptanır.
Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocukların Vücut Oranları Nasıldır?
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar; yaşıtlarına göre kısa olsalar da; kol, bacak, gövde gibi vücut bölgelerinin uzunluklarında anormal bir büyüme farklılıkları göstermezler. Yani genellikle yaşıtlarına benzer normal vücut oranları sergilerler. Ancak bireyler arasında bazı farklılıklar olabilir.
Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocukların Yıllık Büyümeleri Nasıldır?
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar, yaşlarına göre ortalamadan daha kısa olsalar da genellikle normal büyüme oranlarına sahiptirler.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar, standart büyüme çizgisi ile karşılaştırılınca aynı yaş ve cinsiyetteki akranlarından daha yavaş uzarlar ve akranlarından kısa olurlar. Yaşıtlarıyla aralarındaki boy farkı, hafif-orta derecede olmaktadır.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların büyüme potansiyeli genellikle normaldir ve kısa olsalar da genellikle yaşına göre normal büyüme ve gelişme gösterirler. Yani yaşına göre uzaması gerektiği kadar uzarlar. Örneğin 5 yaşından sonra sağlıklı bir şekilde yıllık 5 cm uzamaları söz konusudur.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların, yaşıtlarına göre kısa olmalarına rağmen yıllık boy uzamalarının yaşıtlarına göre normal olması en önemli özelliklerindendir.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların yıllık büyüme oranlarını izlemek, tutarlı ve sağlıklı bir büyüme gösterip göstermediklerini ortaya koymak acısından önemlidir.
Yapısal Boy Kısalığında Boyun Kısa Olması Çocuklarda Endişeye Neden Olur Mu?
Çocukların yaşıtlarından kısa olması çocukları endişeye sevk edebilir. Kısa boyun kendisi doğrudan kaygıya neden olmayabilir, ancak akranlarından daha kısa olan çocuklar kaygı duygularına katkıda bulunan sosyal ve duygusal zorluklar yaşayabilir. Dikkate alınması gereken bazı faktörler:
Sosyal Karşılaştırma: Kısa boylu çocuklar kendilerini uzun boylu akranlarıyla kıyaslayarak yetersizlik veya farklı olma duygularına kapılabilirler. Bu sosyal karşılaştırma, özellikle boylarını olumsuz bir ilgi veya yargılama kaynağı olarak algılıyorlarsa, kaygıya katkıda bulunabilir.
Alay ve Zorbalık: Kısa boylu çocuklar, boylarına bağlı olarak alay veya zorbalığa karşı daha duyarlı olabilirler. Bu durum kaygının artmasına, öz-bilince ve sosyal durumlardan korkmaya yol açabilir.
Akran İlişkileri: Kısa boylu çocuklar, olumlu akran ilişkileri kurmakta zorluklarla karşılaşabilirler. Kabul edilme veya akranlarına uyum sağlama konusunda endişelenebilirler.
Ebeveyn Endişeleri: Bazen, ebeveynlerin çocuklarının boyu veya toplumsal beklentiler hakkındaki endişeleri dolaylı olarak çocuğun kaygısına katkıda bulunabilir. Bir çocuğun boyu hakkında sürekli tartışmak veya endişelerini dile getirmek öz saygısını etkileyebilir.
Vücut İmajı: Yetişkinler gibi çocuklar da vücut imajlarıyla ilgili endişeler geliştirebilirler. Özellikle toplumsal standartlar uzun boylu olmaya önem veriyorsa, boy bu endişelerin odak noktası haline gelebilir.
Diğer önemli nokta da, çocuğun boyla ilgili endişelerini her zaman aileler tam olarak algılayamayabilirler. Bu durum da Yapısal Boy Kısalığı olan çocuğu, ciddi psiko-sosyal problemlere ve yalnızlığa itebilir.
Tüm bu psiko-sosyolojik problemler Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda da sıklıkla görülebilmektedir. Bu nedenle Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların çocuk endokrin Uzmanı tarafından görülmesi önemlidir. Yapılan incelemeler ile tıbbi bir problem olmadığı ve önerilere uyarlarsa Yapısal
Boy Kısalığı olan çocukların erişkin boyunun normal olacağını bilmeleri, olası psiko-sosyolojik problemleri engellemeye veya tedavi etmeye yardım edecektir.
Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocukların Ergenlik Zamanı Nasıldır?
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda ergenlik, normal ve sağlıklı bir şekilde ilerler. Ancak Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda ergenlik, normal büyüme gösteren yaşıtlarından daha geç (2-4 yıl) başlamaktadır.
Yapısal Boy Kısalığı, normal büyümenin bir varyasyonudur ve bu çocuklarda genellikle ergenlik başlangıcı biraz gecikebilir.
Ergenliğin zamanlaması bireyler arasında büyük farklılıklar gösterebilirken, Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda ergenlik başlaması daha geç yaşlarda olabilir. Ortalama olarak Yapısal Boy Kısalığı olan kızlarda 12 - 14 yaşları arasında, erkekler ise 14 ila 16 yaşları arasında ergenlik başlayabilir. Bu yaşlar, akranlarına göre daha geçtir.
Ancak bu yaş aralıklarının genellemeler olduğunu ve bireyler arasında farklılıklar olabileceğini unutmamak önemlidir.
Yapısal Boy Kısalığı olan bir çocukta büyüme veya ergenlikle ilgili endişeler varsa, çocuk endokrin uzmanına en kısa zamanda başvuru önemlidir.
Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocuklarda Ergenlik Kaç Yılda Tamamlanır?
Ergenlik başlaması ile tamamlanması arasındaki süre, toplumda bireyler arasında büyük farklılıklar gösterebilir. Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda da ergenliğin tamamlanma süresi, benzer şekilde çok büyük farklılıklar gösterebilir.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda ergenlik başlaması ile tamamlanması arasındaki süre, yaklaşık 2 ila 5 yıl ve bazen de daha uzun sürebilir. Ancak, bunların genellemeler olduğunu ve önemli bireysel farklılıklar olabileceğini unutmamak önemlidir.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda ergenliğin yaşıtlarından daha geç başlaması ve ergenliğin tamamlanma süresinin bazen uzun yıllar alabilmesi, çocuğun daha uzun süre büyümesi ile sonuçlanabilir. Bu durumda çocuklarda geç ergenlik ve hatta bazen erken yetişkinliğe kadar boy uzamasına neden olabilir.
Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocuklar Ergenlikte Ne Kadar Büyürler?
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda ergenlik döneminin süresi değişebilir ve evrensel olarak geçerli sabit bir zaman çizelgesi yoktur.
Genellikle kızlar 9 - 14 yaş ve erkekler ise 10 - 16 yaşları arasında ortaya çıkan ergenlik döneminde önemli bir büyüme atağı gösterirler. Ergenlik döneminde büyüme atağı, başta büyüme hormonu olmak üzere hormonlarda oluşan değişikliklerden etkilenir. Ayrıca ergenlik dönemde erkekler genellikle kızlara göre daha belirgin bir boy uzaması da gösterirler. Ortalama olarak, erkek çocuklar büyümenin en yoğun olduğu dönemde yılda yaklaşık 8 - 13 santimetre büyüyebilirken, kızlar yılda yaklaşık 8 santimetre büyüyebilir. Toplam uzamaya bakılacak olursak kızlar ergenlik döneminde 20 - 25 cm ve erkekler 25 - 30 cm uzamaktadırlar.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda ergenlik ve büyüme atağının süresi bireyler arasında farklılık gösterebilir. Genel olarak, kızlar 16 yaş ve erkekler 18 yaşına kadar büyümeye devam edebilir. Ancak bu yaşlar, ortalama yaşlardır ve bireysel farklılıklar yaygındır. Ergenlik dönemi boyunca Yapısal Boy Kısalığı olan kızlar toplam 20-30 cm ve erkekler toplam 25-35 cm kadar uzayabilmektedirler.
Ergenlik döneminde bireyin büyümesinin belirlenmesinde genetik, beslenme, genel sağlık ve diğer faktörler rol oynadığı unutulmamalıdır. Diğer taraftan boy uzama miktarında, ergenliğin başlama zamanı ve büyüme atağının süresi gibi faktörlerden de etkili olmaktadır.
Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocuklarda Ergenliğin Geç Başlaması Endişeye Neden Olur Mu?
Çocukların yaşıtlarına göre ergenliğe geç girmesi, çocukları endişeye sevk edebilir. Çocuk kendi yaş grubu için tipik fiziksel ve cinsel olgunlaşma belirtileri göstermediğinde endişe ortaya çıkar. Geç ergenliğin kendisi doğrudan kaygıya neden olmayabilir, ancak akranlarından daha geç ergen olan çocuklar kaygı duygularına katkıda bulunan sosyal ve duygusal zorluklar yaşayabilir. Dikkate alınması gereken bazı faktörler:
Sosyal Karşılaştırma: Ergenliğe geç giren çocuklar, kendilerini fiziksel olarak daha olgun akranlarıyla kıyaslayabilir, bu da yetersizlik veya farklı olma duygularına yol açabilir. Bu sosyal karşılaştırma, özellikle fiziksel gelişimlerini olumsuz bir ilgi veya yargılama kaynağı olarak algılıyorlarsa, kaygıya katkıda bulunabilir.
Alay ve Zorbalık: Ergenliğe geç giren çocuklar, fiziksel görünümleri konusunda kendilerini bilinçli hissedebilir ve bu da sosyal ortamlarda kendilerine olan güvenlerini etkileyebilir. Akran ilişkileri zorlayıcı olabilir, çünkü kabul edilmekten veya ileri ergenlik aşamasındaki akranlarına uyum sağlamaktan endişe edebilirler.
Ebeveyn Endişeleri: Bazen, ebeveynlerin çocuklarının ergenliği veya toplumsal beklentiler hakkındaki endişeleri dolaylı olarak çocuğun kaygısına katkıda bulunabilir. Bir çocuğun ergenliği hakkında sürekli tartışmak veya endişelerini dile getirmek öz saygısını etkileyebilir.
Vücut İmajı: Ergenliğe geç giren çocuklar, vücut imajıyla ilgili endişelere yol açabilir. Çocuklar, toplumun fiziksel görünüm beklentilerine uyma konusunda baskı hissedebilir ve fiziksel olgunlaşmadaki gecikme benlik saygılarını etkileyebilir.
Diğer önemli nokta da, çocuğun ergenlikle ilgili endişelerini her zaman aileler tam olarak algılayamayabilirler. Mesela pipi küçüklüğü, sakal çıkmaması gibi ergenlik belirtilerinin olmaması Yapısal Boy Kısalığı olan çocukta endişe oluşturabilir ve bunu ailesi ile konuşamayabilir. Bu durum da Yapısal Boy Kısalığı olan çocuğu, ciddi psiko-sosyal problemlere ve yalnızlığa itebilir.
Tüm bu psiko-sosyolojik problemler Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda da sıklıkla görülebilmektedir. Bu nedenle Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların çocuk endokrin Uzmanı tarafından görülmesi önemlidir. Yapılan incelemeler ile tıbbi bir problem olmadığı ve önerilere uyarlarsa Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların sağlıklı erişkin olacağını bilmeleri, olası psiko-sosyolojik problemleri engellemeye veya tedavi etmeye yardım edecektir.
Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocukların Kemik Yaşları Nasıldır?
Kemik yaşı, bir çocuğun kemiklerinin olgunlaşma derecesini ifade eder. Genellikle el ve bilek röntgenleri ile değerlendirilir. Kemik Yaşı, çocuğun biyolojik veya iskelet yaşını tahmin etmek için standart referans tablolarıyla karşılaştırılır. Kemik yaşı, bir çocuğun iskelet gelişiminin doğum yaşına göre hesaplanan takvim (kronolojik) yaşına kıyasla nasıl olduğunu değerlendirmek için kullanılabilir.
Normal büyümenin bir varyasyonu olan ve altta yatan tıbbi bir durumla ilişkili olmayan Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda, kemik yaşı tipik olarak doğum yaşına göre hesaplanan takvim (kronolojik) yaşına kıyasla gecikir. Bu, Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların kemiklerinin, aynı zamanda doğan akranlarına göre daha az olgun görünebileceği anlamına gelir.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda, kemik yaşının geri (2-4 yıl) olması karakteristik bir özelliktir.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda kemik yaşı, doğum yaşına göre hesaplanan takvim (kronolojik) yaşından geri olsa da, bu normal bir varyasyondur.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda kemik yaşının geri olmasının, tıbbi bir soruna işaret etmediğini unutmamak önemlidir.
Unutulmaması gereken en önemli noktalardan biri, her kemik yaşı geriliği iyi bir şey olduğu anlamına gelmez. Kemik yaşı geri olan çocukların mutlaka çocuk endokrin uzmanı tarafından değerlendirilmesi ve problem olmadığının saptanması gereklidir. Yoksa her kemik yaşı geri olan çocuk, Yapısal Boy Kısalığı olan çocuktur demek çok yanlış olur.
Yapısal Boy Kısalığının Tanısı Nasıl Konur?
Yapısal Boy Kısalığı bir dışlama tanısıdır; yani hastalıklar veya genetik bozukluklar gibi boy kısalığının diğer olası nedenlerinin çocuk endokrin uzmanı tarafından kapsamlı bir değerlendirme yoluyla dışlanması gerektiği anlamına gelir.
İlk yapılması gereken çocuk endokrin uzmanı tarafından çocuğun sağlık geçmişi ve aile öyküsünün irdelenmesi ve detaylı fiziksel muayenesinin yapılmasıdır. Sonrasında çocuğun büyüme ve gelişmesinin detaylı değerlendirilmesi önemlidir.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocukları incelerken en önemli noktalardan biri kemik gelişiminin incelenmesi yani kemik yaşının değerlendirilmesidir.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar değerlendirilirken, biyokimyasal ve hormon analizlerinin yapılması önemlidir. Biyokimyasal ve hormon analizlerin yapılması hem olası tıbbı problemlerin erken dönemde saptanması ve erken tedavisine yardımcı olur. Ayrıca ilerleyen yaşlarda tıbbi müdahalenin gerekip gerekmediği konusunda da rehberlik sağlayabilir.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda, bireysel farklılıkların da bulunabileceğini unutmamak önemlidir.
Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocukların Laboratuvar Test Sonuçları Nasıldır?
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar değerlendirilirken, biyokimyasal ve hormon analizlerinin yapılması önemlidir.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar değerlendirilirken, biyokimyasal ve hormon (büyüme hormonu vs.) analizler yaşa göre normal olduğu gözlenir.
Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocukların Tedavisi Nasıldır?
Yapısal Boy Kısalığı, genetik faktörler nedeniyle doğal olarak yaşıtlarından daha kısa olan çocukları ifade eder. Yapısal Boy Kısalığı, normal büyüme ve gelişmenin bir varyasyonu olduğundan ve tıbbi bir problem veya hastalık olmadığından, özel tıbbi tedavi gerektirmez. Bununla birlikte, Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların ruhsal ve bedenen sağlıklı gelişimini desteklemek için bazı stratejiler uygulanabilir:
Düzenli İzleme: Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların büyümesini ve genel sağlığını izlemek için, çocuk endokrin uzmanı ile düzenli kontrolleri şarttır. Bu, herhangi bir potansiyel sorunun erken tespit edilmesini ve uygun rehberliğin sağlanmasına yardımcı olur.
Beslenme Desteği: Dengeli ve besin açısından zengin bir diyet sağlamak genel sağlık ve büyüme için çok önemlidir. Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların gelişiminin desteklemek için, yeterli kalori, protein, kalsiyum ve diğer temel besinleri almasının sağlanmasını önemlidir.
Fiziksel Aktivite: Genel sağlık ve refahı desteklemek için düzenli fiziksel aktiviteler teşvik edilmelidir. Düzenli egzersiz, sağlıklı bir vücut ağırlığının korunmasına yardımcı olabilir, kemik sağlığını destekleyebilir ve olumlu bir benlik imajına katkıda bulunabilir.
Psiko-sosyal Destek: Duygusal refahın çok önemlidir. Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar, sosyal zorluklarla veya alaylarla karşılaşabilirler. Duygusal destek sunmak, öz saygıyı teşvik etmek ve olumlu beden imajını desteklemek çok önemlidir.
Ebeveyn Eğitimi: Yapısal Boy Kısalığının, büyüme ve gelişmenin normal bir varyasyonu olduğu konusunda ebeveynlerinin bilgilendirilmesi gereklidir. Yapısal Boy Kısalığının tıbbi bir sorun değil ailesel bir özellik olduğunun ebeveynlere açıklanması ve endişelerinin hafifletilmesine yardımcı olabilir.
Gereksiz Tedavilerden Kaçınılmalı: Yapısal Boy Kısalığının tıbbi bir durum olmadığı göz önüne alındığında, gereksiz tıbbi müdahalelerden veya boy uzatmaya yönelik tedavilerden kaçınmak önemlidir. Ayrıca bu tedaviler etkili değildir ve risk oluşturabilir.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar sağlıklı ve tatmin edici bir yaşam sürdürebilirler. Büyüme veya gelişimle ilgili endişeler varsa, çocuk endokrin uzmanından rehberlik alınması önemlidir. Çocuğun genetik faktörler tarafından belirlenen sağlıklı boyunu değiştirmeye çalışmak yerine, genel sağlık ve mutluluğunu geliştirmeye odaklanılmalıdır.
Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocuklar Nasıl Beslenmelidir?
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar, yaşıtlarından göre kısa olmak için genetik bir yatkınlığa sahiptir, ancak bunun dışında sağlıklıdırlar ve normal büyüme ve gelişmeye sahiptirler. Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda beslenme, genel sağlıklarını ve büyüme potansiyellerini desteklemede çok önemli bir rol oynar. Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların beslenmesinde dikkat edilecek genel kurallar:
Dengeli Beslenme: Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların, sağlıklı ve dengeli besinler ile beslenmeleri çok faydalı ve önemlidir. Bu çocuklar, mevsiminde taze meyve, sebze, tam tahıllar, yağsız proteinler, süt veya süt ürünlerini içeren besinler ile beslenmelidir.
Yeterli Kalori: Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda büyümeyi desteklemek için, çocuğun yaşına, vücut ağırlığı ve boyuna uygun yeterli kalori almaları önemlidir. Ancak aşırı beslenerek fazla kalori almakta büyümede olumsuz etkiler yapacağı unutulmamalıdır. Paketli ve hazır atıştırmalıklar yerine besin değeri yüksek gıdalara çocuklar yönlendirilmelidir. Sağlıklı bir vücut ağırlığını korumak için porsiyon boyutlarına dikkat edilmelidir.
Kalsiyum ve D Vitamini: Yeterli kalsiyum ve D vitamini almak, kemik sağlığı için çok önemlidir. Kemik gelişimini desteklemek için çocuğun diyetine süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler, güçlendirilmiş tahıllar ve yağlı balıkları dâhil edilmelidir.
Protein Açısından Zengin Gıdalar: Protein büyüme ve gelişme için gereklidir. Yağsız et, kümes hayvanları, balık, yumurta, süt ürünleri, baklagiller ve kuruyemişler gibi iyi protein kaynaklarını diyete dâhil edilmelidir.
Demir Açısından Zengin Gıdalar: Demir genel sağlık için önemlidir ve yağsız et, kümes hayvanları, balık, fasulye, mercimek ve güçlendirilmiş tahıllar gibi gıdalarda bulunabilir. Demir özellikle hızlı büyüme dönemlerinde önemlidir.
Şekerli ve İşlenmiş Gıdaları Sınırlandırın: Şekerli atıştırmalıkların, gazlı içeceklerin ve işlenmiş gıdaların alımı en aza indirilmelidir. Bu gıdalar boş kalori sağlar ve sağlıksız kilo alımına katkıda bulunabilir.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların büyümesini ve genel sağlığını izlemek için bir çocuk endokrin uzmanı tarafından düzenli kontrolleri gerekli ve önemlidir. Beslenme ve büyüme ile ilgili endişeler, çocuk endokrin uzmanı değerlendirilip doğru bir şekilde yönlendirilebilir.
Yapısal Boy Kısalığı, normal büyüme ve gelişmede bir varyasyondur. Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların, herhangi bir sağlıklı çocuk için önerilenin ötesinde, özel diyet müdahalelerine ihtiyaç duymadığını ailelerin bilmesi ve unutmaması önemlidir. Ancak çocuğun beslenmesi veya büyümesiyle ilgili belirli endişeleriniz varsa, çocuğun bireysel ihtiyaçlarına ve sağlık durumuna göre kişiselleştirilmiş rehberlik sağlayabilecek çocuk endokrin uzmanı ve diyetisyene danışması faydalı olur.
Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocuklar, Hangi Fiziksel Aktivitelere Teşvik Edilmelidir?
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar, tıpkı diğer çocuklar gibi düzenli fiziksel aktiviteden faydalanabilir. Düzenli fiziksel egzersiz, kemik sağlığı, kalp-damar sağlığı ve kas gelişimi dâhil olmak üzere genel sağlığa çok önemli katkıda bulunur. Boy kısalığı olan çocuklar için özel olarak tasarlanmış özellikli egzersizler bulunmamaktadır. Genel öneriler olarak:
Aerobik Egzersiz: Koşu, tempolu yürüyüş, yüzme veya bisiklete binme gibi kalp atış hızını artıran aktiviteler ve futbol, basketbol veya tenis gibi sürekli hareket içeren sporlar özellikle tercih edilebilir.
Kuvvet Antrenmanı: Vücut ağırlığı veya direnç bantları kullanarak yaşa uygun kuvvet antrenmanı egzersizleri faydalı olabilir. Squat, lunge, şınav ve plank gibi büyük kas gruplarına yönelik egzersizler yaşa uygun olarak tercih edilebilir. Ancak çocuklarda ağırlık kaldırmak veya ağır egzersizler tercih edilmemelidir.
Esneklik Egzersizleri: Esnekliği artırmak için, yaşa uygun esneme egzersizlerini faydalı olabilir. Yoga veya jimnastik gibi aktiviteler tercih edilebilir. Bacaklar, sırt ve omuzlar dâhil olmak üzere büyük kas gruplarını içeren egzersizler özellikle önem arz eder.
Denge ve Koordinasyon: Zıplama, atlama veya çeviklik egzersizleri gibi denge ve koordinasyonu geliştiren aktiviteler faydalı olabilir. Jimnastik, dövüş sanatları veya dans gibi sporlar da koordinasyonu geliştirmeye yardımcı olabilir.
Oyun ve Eğlence Aktiviteleri: Elim sende, saklambaç oynamak veya scooter sürmek gibi hareket içeren oyun ve eğlence aktivitelerini teşvik edilmelidir. Müzik eşliğinde dans etmek veya egzersizi çocuk için eğlenceli hale getirmek faydalı olacaktır.
Kemik Güçlendirici Aktiviteler: Koşma, zıplama ve hoplama gibi aktiviteler, kemik sağlığına katkıda bulunabilir. Basketbol, voleybol veya jimnastik gibi sporlar, kemik gelişimi ve sağlığı için faydalıdır.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda egzersiz rutinlerini planlarken, çocuğun çocuk olduğu unutulmamalıdır. Her zaman çocuğun yaşına, ilgi alanlarına ve fiziksel yeteneklerine uygun egzersizler planlanmalıdır. En önemli noktalardan biri de, çocuğun hoşlandığı aktivitelere öncelik vermek olmalıdır.
Yapısal Boy Kısalığı Olan Çocukların Takip Edilmesi Neden Önemlidir?
Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların, büyüme ve gelişmesinin izlenmesi önemlidir. Düzenli kontrol ve takipler, çocuk endokrin uzmanları tarafından, çocuğun zaman içindeki büyüme ve gelişimini izlemelerine olanak tanır. Bu, çocuğun uygun bir hızda büyüdüğünden emin olmak için boy, kilo ve diğer büyüme parametrelerinin izlenmesini içerir.
Her çocuğun benzersiz olduğunu ve çocuğun sağlığı ile ilgili kararların çocuğa özel olarak bireyselleştirilmesi gerektiğini unutmamak önemlidir. Çocuk endokrin uzmanının Yapısal Boy Kısalığı olan çocukları düzenli takip etmesi, herhangi bir sorunun zamanında tespit edilmesini ve tedavi edilmesini sağlayarak Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların genel sağlığını ve mutluluğunu destekler.
1. Sağlıklı Olduklarını Gösterir:
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar, genellikle yaşına göre normal büyüme ve gelişme gösterirler. Yani yaşına göre uzaması gerektiği kadar uzarlar. Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların yıllık büyüme oranlarını izlemek, tutarlı ve sağlıklı bir büyüme gösterip göstermediklerini ortaya koymak acısından bu çocukların takibi önemlidir. Ayrıca çocuğun boy uzaması ile ilgili çocuk ve ailede ortaya çıkan soruların cevaplanmasına ve çözülmesine imkân sağlar.
2. Boy Uzamasını Engelleyen Bir Hastalığın, Erken Tanı ve Tedavisine İmkân Sağlar:
Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların izlemi esnasında, beklenen sağlıklı boy uzaması olmaması önemlidir. Çocukta, yaşına göre yeterli boy uzama olmaması, altta yatan başka sağlık probleminin varlığını gösterebilir. Bu durumda izlem, erken tanı ve tedaviye imkân sağlar. Böylelikle çocuğun, erişkin olunca olabildiğince boyun maksimum uzun olmasını sağlanabilir.
3. Çocuğun ve Ailenin, Boy Uzaması İle İlgili Endişelerini Giderir:
Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların sağlıklı olduğunu ve büyüme miktarının normal olduğunu görmek, hem çocuk hem ailesi hem de izleyen çocuk endokrin uzmanının endişelerini giderir. Ayrıca Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların ve ailelerinin, boy uzaması hakkındaki bilgilendirilmelerine katkıda bulunur.
4. Çocuğa Boy Gelişimi Acısından Psiko-sosyal Destek Sağlar:
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar, benlik saygısı, beden imajı ve sosyal etkileşimlerle ilgili sorunlar gibi psiko-sosyal zorluklarla karşılaşabilirler. Düzenli kontroller ve izlem, çocuk endokrin uzmanının çocuğun psiko-sosyal desteklenmesi acısından bir fırsat sağlar.
5. Çocuğun Sağlıklı Beslenmesine İmkân Verir:
Sağlıklı beslenme, boy uzamasında çok önemli bir rol oynar. Düzenli kontroller ve izlem, çocuk endokrin uzmanının, çocuğun sağlıklı beslenmesine yardımcı ve yönlendirici olmasına imkân sağlar.
6. Ergenlik Gelişimi Hakkında Çocuk Ve Aileye Danışmanlık İmkânı Sağlar:
Ergenlik kritik bir gelişim dönemidir ve zamanlaması değişebilir. Düzenli kontroller ve izlem, çocuk endokrin uzmanının, çocuğun ergenlik gelişinin izlenmesine imkân sağlar.
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda ergenlik gelişiminin uygun zamanda ve sağlıklı bir şekilde ilerlediğinden emin olmak için önemlidir.
7. Çocuk Ve Ailenin Ergenlik Gelişimi İle İlgili Endişelerini Giderir:
Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda, yaşıtlarına kıyasla ergenlik daha geç başlamaktadır. Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların sağlıklı olduğunu ve ergenliğin normal olduğunu görmek, hem çocuk hem ailesi hem de izleyen çocuk endokrin uzmanının endişelerini giderir. Ayrıca Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların ve ailelerinin, ergenlik hakkındaki bilgilendirilmelerine katkıda bulunur.
8. Ergenlik Gelişimini Engelleyen Bir Hastalığın, Erken Tanı ve Tedavisine İmkân Sağlar:
Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların izlemi esnasında, normal beklenen yaşlarda ergenlik başlamaması önemlidir. Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklarda ergenliğin zamanında başlamaması, altta yatan başka sağlık probleminin varlığını gösterebilir. Çünkü ergenliğin zamanında başlamaması, endokrin hastalıkların veya diğer sağlık sorunlarının bir işareti olabilir. Bu durumda izlem, erken tanı ve tedaviye imkân sağlar. Herhangi bir sorunun erken tespiti, zamanında müdahaleye olanak tanır.
9. Çocuğa Ergenlik Gelişimi Acısından Psiko-sosyal Destek Sağlar:
Çocuk endokrin uzmanının, Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların ergenlik gelişimini izlemesi önemli ve gereklidir. Böylece Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların veya ailelerinin ergenlik hakkındaki endişelerinin fark edilmesine ve destek sağlanmasına olanak sağlanır. Çünkü bu çocuklarda ergenliğin zamanında başlamaması (kıllanma, pipi büyümesi, sakal, ter kokusu, ses kalınlaşması) çocuk ve aile için endişeye neden olabilir. Çocuklar ve aileleri ergenlik hakkında bilgilendirilip endişeleri giderilebilir. Endişelerin derhal ele alınması, uzun vadede daha iyi fiziksel ve duygusal sağlığa katkıda bulunabilir.
10. Çocuğa Genel Sağlık Acısından Destek Sağlar:
Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların takibi esnasında, çocukların genel sağlığını çocuk endokrin uzmanları izleyebilirler. Düzenli kontroller, sadece fiziksel büyümenin değil, aynı zamanda kemik sağlığı, kalp-damar sağlığı ve psiko-sosyal sağlık gibi durumların değerlendirilmesini de içerir.
Özetle, Yapısal Boy Kısalığı olan çocukların düzenli olarak kontrol edilmesi; boy uzaması ve başta ergenlik olmak üzere gelişmelerinin izlenmesi; psiko-sosyal ile beslenme ihtiyaçlarının incelenmesi ve desteklenmesi; çocuğa ve ailesine eğitim ve destek sağlanması; çocuğun beden ve ruh sağlığı gelişimi için çok olumlu olarak etkileyecektir.
Ankara Çocuk Endokrinoloji Uzmanı olarak size ve çocuklarınıza yardımcı olmaktan mutluluk duyarız.
