Ürik Asit Yüksekliği Neden Önemlidir?
Çocuklarda ürik asit yüksekliği, yetişkinlerdeki kadar sık olmasa da, önemli bir sağlık sorunudur. Ürik asit yüksekliği, gut hastalığı, böbrek taşı oluşumu ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir.
Çocuklarda Ürik Asit Neden Yüksek Olur?
Çocuklarda ürik asitin yüksek saptanmasının nedenleri çok çeşitlidir:
Genetik Faktörler: Ailesinde ürik asit yüksekliği veya gut hastalığı olan çocuklarda, ürik asit yüksekliği sık görülür. Bazı genetik bozukluklarda da, ürik asit yüksekliği görülebilir.
Beslenme: İşlenmiş gıdalar, et, balık ve deniz ürünleri gibi gıdaların aşırı tüketimi, ürik asit yüksekliğine neden olabilir. Ayrıca fruktoz açısından zengin içecekler (meyve suları, gazlı içecekler, enerji içecekleri ve tatlandırılmış soğuk çaylar gibi) ve gıdalar (şekerlemeler, tatlılar, kekler, kurabiyeler, reçel ve marmelatlar gibi) da ürik asit seviyelerini yükseltebilir.
Obezite: Obezite, çocuklarda ürik asit yüksekliğinin en sık nedenidir.
Obez çocuklar, genellikle yüksek kalorili, şekerli ve yağlı yiyecekler tüketirler. Bu besinler de, vücutta ürik asit üretilmesine neden olur.
Obezite, vücutta sürekli düşük seviyeli iltihaplanmaya neden olabilir. Bu iltihaplanma durumu, hücre hasarına ve dolayısıyla ürik asit üretiminin artmasına yol açabilir.
Obezite böbrek fonksiyonlarını bozarak, böbrekten ürik asit atılımını azaltır.
İnsülin direnci, böbreklerin ürik asidi atma kapasitesini azaltır.
Metabolik sendrom, ürik asit seviyelerinin artmasına neden olabilir.
Böbrek Hastalıkları: Böbrek hastalıklarında vücuttan ürik asit atılımı azaldığı için, ürik asitin yükselmesine neden olabilir.
Diğer nedenler: Hastalıklar (Psöriasis, Hemolitik Anemi, Hipotiroidi ve Lesch-Nyhan Sendromu gibi) ve ilaçlar (aspirin, idrar söktürücü ve kanser ilaçları gibi) ürik asitin yükselmesine neden olabilir.
Çocuklarda Ürik Asitin Yüksek Olması Neden Tehlikelidir?
Ürik asitin yüksek olmasının neden olacağı problemler:
Gut Hastalığı Riski: Ürik asitin yüksek olması, gut adı verilen eklem hastalığının (artrit) gelişimine yol açabilir. Gut hastalığında, eklemlerde ani ve şiddetli ağrı, şişlik ve kızarıklık oluşur. Gut hastalığı, çocuklarda nadir görülür. Ancak çocuklarda ürik asitin yüksek olması, gelecekte Gut hastalığı gelişme riskini önemli derecede arttırır.
Böbrek Taşları: Ürik asit, böbrek taşı oluşma riskini arttırır.
Böbrek Fonksiyon Bozukluğu: Ürik asitin yüksek olması, böbrek fonksiyonlarını bozabilir ve zamanla kronik böbrek hastalığına (hatta diyalize gereksinim duyulmasına) yol açabilir.
Metabolik Sendrom ve Kalp-Damar Hastalıkları: Yüksek ürik asit seviyeleri, kan damarlarında iltihaplanmaya ve sertleşmeye yol açabilir. Bu nedenle yüksek ürik asit seviyeleri, çocukluk döneminde olmasa bile, ilerleyen yaşlarda kalp-damar hastalıkları riskini artırabilir.
İltihaplanma: Yüksek ürik asit seviyeleri, vücutta iltihaplanmayı ve (oksidatif) stresi artırabilir. Bu durum, hücre hasarına ve uzun vadede çeşitli kronik hastalıklara yol açabilir.
Büyüme Problemleri: Yüksek ürik asit seviyeleri ile ilişkili rahatsızlıklar, çocuğun fiziksel gelişimini ve genel sağlık durumunu olumsuz etkileyebilir.
Çocuklarda Ürik Asit Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilir?
Çocuklarda ürik asit yüksekliğinin önlenmesi ve tedavisi, gelecekte gut vs hastalıkların ve sağlık sorunlarının ortaya çıkmasını önler. Bu amaçla:
Beslenmenin Düzenlenmesi: İşlenmiş gıdalar, et, balık ve deniz ürünleri gibi gıdaların tüketimi azaltılmalıdır. Bunun yerine daha fazla sebze, meyve ve tam tahıllar tüketilmelidir. Ayrıca fruktoz açısından zengin içecekler (meyve suları, gazlı içecekler, enerji içecekleri ve tatlandırılmış soğuk çaylar gibi) ve gıdaların (şekerlemeler, tatlılar, kekler, kurabiyeler, reçel ve marmelatlar gibi) tüketimi sınırlandırılmalıdır. Çocuğun bol su içmesi de sağlanmalıdır. Yeterli sıvı alımı, böbreklerin ürik asidi daha etkili bir şekilde atmasına yardımcı olur.
Düzenli Fiziksel Aktivite: Çocuğun düzenli olarak fiziksel aktivitelerde (her gün en az 30-60 dakika orta yoğunlukta egzersiz) bulunması ve obeziteden korunması çok faydalıdır. Çünkü obezite, çocuklarda ürik asit yüksekliğinin en sık nedenidir. Kilosu fazla olan çocuklarda kilo vermek, ürik asit seviyesinin düşürülmesinde çok etkilidir.
İlaçlar: Çocuklarda ürik asit yüksekliğinin tedavisi için nadiren ilaç tedavisi (allopurinol gibi) de gerekebilir.
Sonuç olarak:
Çocuklarda obezite, ürik asit yüksekliğinin en sık nedenidir. Bu nedenle çocukların obeziteden korunması en önemli noktadır.
Çocuklarda yüksek ürik asit seviyelerinin düşürülmesi, gelecekte gut gibi çeşitli hastalıkların ve sağlık problemlerinin gelişmesini engeller.
Ürik asit yüksekliği olan çocukların beslenmesinin düzenlenmesi ve düzenli egzersiz çok faydalıdır.
Ortaya çıkabilecek sağlık problemlerinin erken tanı ve tedavisi için ürik asit seviyeleri yüksek olan çocukların, düzenli olarak çocuk endokrin uzmanı tarafından kontrol ve takip edilmesi çok faydalıdır.
Ankara Çocuk Endokrinoloji Uzmanı olarak size ve çocuklarınıza yardımcı olmaktan mutluluk duyarız.
