Polikistik Over Sendromu
Polikistik over sendromu kadınlarda en sık görülen endokrin bozukluktur. Bozulmuş üreme sağlığı, psikososyal problemler, metabolik sendrom, kalp-damar hastalıkları ve kanser riskinde artış gibi önemli durumlar ile ilişkilidir.
Polikistik over sendromu, erkeklik hormonu fazlalığı (hiperandrojenizm), adet düzensizliği ve yumurtlama problemi ile karakterize ergenlikte başlayan bir hastalıktır. Üreme çağındaki kadınların %5-20’sini etkilemekte ve kısırlığa neden olmaktadır.
Polikistik Over Sendromunu Nelere Sebep Olur?
Kızlarda adet düzensizliği olabileceği gibi adet görmeme de söz konusu olabilir. Diğer taraftan erkeklik hormonlarının fazlalığı nedeniyle
-
Başta yüzde
-
Memeler arasında
-
Göbeğin altında
-
Göbeğin üstünde
-
Sırtta
-
Belde
-
Kollarda
-
Bacaklarda erkek tipi kıllanma
-
Yüzde ve sırtta sivilce artışı söz konusudur.
Özellikle bu çocuklarda sivilce kremlerinin kullanılması çok etkili olmamaktadır.
Polikistik Over Sendromu Tedavisi Nasıl Olur?
Polikistik over sendromu olan kızların yaşam tarzını düzenlemeleri tedavinin ilk ve en önemli basamağıdır. Çünkü polikistik over sendromlu kızların büyük bir kısmında ya kilo fazlalığı vardır ya da kilo almaya meyillidirler. Kilo fazlalığı olan polikistik over sendromlu kızların kilo vermesi, adetlerinin daha düzenli olmasında etkilidir.
Vücut ağırlığının ortalama %5 azaldığında erkeklik hormonu miktarının azaldığı ve yumurta fonksiyonunun düzeldiği saptanmıştır.
Diğer taraftan kilo alımı olduğunda, vücutta artan yağ dokusunda erkeklik hormonu üretimi artarak kıllanma, sivilce ve adet düzensizliğinde artma olmaktadır. Bu nedenle polikistik over sendromu olan kızlarda kilo kaybının sağlanması yanında kilo alımının önlenmesi de çok önemlidir.
Polikistik over sendromu olan kızlarda egzersiz çok değerlidir. Bu çocukların haftada 3 gün olmak üzere günde 60 dakikalık orta derecede egzersiz yapıldığında fiziksel ve psikolojik rahatlama sağladığı gösterilmiştir.
Diğer taraftan çağımızın en büyük problemlerinden biri olan ekran karşısında (telefon, tablet, televizyon, bilgisayar) geçirilen zaman 2 saati aşmamalıdır.
Tedavide hem erkeklik hormonu fazlalığını (hiperandrojenizm) hem de adet düzensizliğini tedavi etmede değişik doğum kontrol tabletleri kullanılmaktadır. Doğum kontrol tabletlerinin, doktor gözetiminde kullanılması, adetleri düzenli hale getirmekten sivilcelerin ve kıllanmanın azalmasına kadar birçok faydaları olmaktadır.
Polikistik Over Sendromu Hangi Sıkıntılara Yol Açar?
Bu hastalığın çoklu organ sistemlerinin etkilendiği gösterilmiştir. Bu çocuklarda ayrıca
-
Hipertansiyon
-
Yaşam kalitesinde azalma
-
Depresyon
-
Düzensiz yeme
-
Beden imajı
-
Algı bozuklukları görülebilir ve görülme riski artar.
Bu nedenle bu çocukların tedavisi için, polikistik over sendromunun olabilecek en erken yaşlarda saptanması gerekir. Erken tanı ileriki yaşamda bu gibi problemlerin ortay çıkması engeller.
Polikistik over sendromu olan kızların tedavisi bireyseldir. Her ergen kız, kendi durumuna göre ele alınıp tedavi edilmelidir. Şiddetli kıllanması olan kızlarda erkeklik hormonunu azaltıcı tedaviler verilirken, insülin direnci olan kızlarda insülin düzeyini azaltıcı tedaviler verilmektedir. Özellikle polikistik over sendromu gelişme riski olan kızların erken yaşlarda saptanması ve yaşam tarzı değişiklikleri ile polikistik over sendromu gelişmesinin engellenmesi asıl amaç olmalıdır.
Ankara Çocuk Endokrinoloji Uzmanı olarak size ve çocuklarınıza yardımcı olmaktan mutluluk duyarız.
