Kemik Yaşının Geri Olmasının Anlamı Nedir?
Kemik yaşının değerlendirilmesi klinik uygulamada sıkça yapılan bir işlemdir. El ve el bileği röntgenleri ile çocukların kemik yaşı saptanmaktadır. Kemik yaşı cinsiyet, beslenme, metabolik, genetik ve sosyal faktörler ve hastalıklar gibi çeşitli faktörlerden etkilenebilir.
Kemik yaşı için çekilen filmlerde, kemiklerin varlığı, şekli ve büyüklükleri çocukların biyolojik olgunlaşma süreçleri hakkında önemli bilgiler sunabilmektedir. Kemik yaşı ayrıca ergenlik gelişimi, diş gelişimi, kızlarda ilk adetin başlaması, erkeklerde sperm üretiminin başlaması, erkeklerde sesin kalınlaşması, ergenlikte boy uzamasının hızlanması ve yetişkin boyunun tahmin edilmesi hakkında da önemli bilgiler sunar. Özellikle ergenlikte boy uzamasının hızlanması ve kızlarda ilk adetin başlaması zamanı, doğum tarihine göre hesaplanan kronolojik yaşından ziyade kemik yaşı ile daha yakından ilişkilidir.
Kemik yaşına göre çocuklar, doğum tarihine göre hesaplanan kronolojik yaşına göre kemik yaşı geride olanlar, uyumlu olanlar ve ileri olan çocuklar olarak 3 gruba ayrılmaktadır.
Kronolojik yaşına göre kemik yaşı geride olan sağlıklı çocukların en büyük kısmını, Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar oluşturmaktadır. Bu çocuklar hem ergenliğe geç girerler hem de akranlarına göre erişkin boyuna geç ulaşırlar. Yapısal Boy Kısalığı hakkında detaylı bilgi için www.dredizyesilkaya.com.tr web sitemizde “Yapısal Boy Kısalığı Nedir? Yapısal Boy Kısalığı Hakkında Her Şey…” başlıklı blok yazımızı okumanızı öneririz.
Çeşitli endokrin hastalıklarda kemik gelişimi yavaşlar ya da bozulmaktadır. Bu nedenle doğum tarihine göre hesaplanan kronolojik yaşına göre kemik yaşı geri kalmaktadır. Bu nedenle kemik yaşının geri olması, endokrin hastalıkların teşhis ve tedavi takibinde önemlidir.
Şiddetli hipotiroidisi olan çocuklarda, kemik yaşı geridir. Konjenital hipotiroidisi olan bebeklerde, büyümenin durması, kemik gelişiminin gecikmesi ve doğumda boy kısalığı görülebilmektedir. Hipotiroidili bebeklerde kemik kemikleşme noktaları kusurlu, düzensiz ve benekli bir şekilde görülür. Bu özellikler çoğunlukla büyük kemiklerde görülür. Ayrıca doğumda tiroid tahlilleri normal olup sonrasında tiroid hormon üretimi bozulan hipotiroidili çocuklarda, kemik gelişimi bozulduğu için kemik yaşı,doğum tarihine göre hesaplanan kronolojik yaşına göre geri kalır.
Tedavi edilmemiş büyüme hormonu eksikliği olan kişilerde kemik olgunlaşmasında gecikme vardır. Diğer taraftan ergenlik hormon üretiminin başlamaması nedeniyle ergenliğin başlamaması durumlarında da kemik yaşı geri kalır.
Hormonal hastalıklar dışında da çocuklarda birçok hastalık, kemik gelişimini bozarak doğum tarihine göre hesaplanan kronolojik yaşına göre kemik yaşının geri kalmasına neden olabilir.
İltihaplıbağırsak hastalıkları, çölyak hastalığı ve kistikfibrozis gibi kronik hastalıklarla ilişkili yetersiz beslenme durumlarında da kemik yaşı geriliği yaygındır.
Romatizmal hastalıklar (JRA) ve kronik immün yetmezlik, kronik kalp hastalığı, kronik böbrek yetmezliği ya da kronik karaciğer hastalığı olan çocuklarda da kemik olgunlaşmasında gecikerek kemik yaşı geri kalabilir.
Anoreksiya gibi bazı psikiyatrik durumlarda, psikososyal stres veya istismar durumlarında iskelet olgunlaşmasında gecikme olur ve kemik yaşı geri kalabilir. Kemik yaşı geriliği ayrıca trizomi 21, Turnersendromu ve Russell-Silver sendromu gibi genetik sendromlarla da ilişkilidir. Prematüre bebeklerde kemik olgunlaşması genellikle gecikir ve kemik yaşı geri kalır.
Sonuç olarak doğum tarihine göre hesaplanan kronolojik yaşa göre kemik yaşının geri kalması önemlidir. Bu durum birçok hastalığın tanı ve tedavi izleminde önemlidir. Ancak her hangi bir hastalık saptanmaması durumunda kemik yaşının geri olması, iyi bir durumdur. Çocuğun kemik yaşının geri olması, Yapısal Boy Kısalığı olan çocuklar gibi büyüme potansiyelini tam olarak kullanmadığı ve büyüme potansiyelini ilerleyen yaşlarda kullanacağını ifade edebilmektedir. Yani çocuğun ilerleyen yaşlarda, yaşıtlarına göre daha fazla uzayacağını gösterebilmektedir. Bu nedenle kemik yaşının çocuk endokrin uzmanı tarafından değerlendirilmesi çok faydalıdır.
Ankara Çocuk Endokrinoloji Uzmanı olarak size ve çocuklarınıza yardımcı olmaktan mutluluk duyarız.
