İyot, vücutta üretilmeyene ancak vücut için dışardan alınması gereken bir elementtir. Çocukların sağlıklı büyüme ve gelişmesi için iyot önemlidir. Ancak çok az bir miktarda alınması yeterlidir.
Çocukların günlük 90-120 mcg ve ergenlerin ise günlük 150 mcg iyot tüketmesi gerekmektedir. Özellikle iyotlu tuz kullanılması ve haftada 2-3 öğün deniz ürünü tüketilmesi gerekli iyot ihtiyacını karşılayacaktır. Özellikle konserve somon ve deniz yosunu en iyi iyot kaynaklarıdır.
Büyüme ve gelişmeyi kontrol eden tiroid hormonlarının üretilmesinde iyot mutlaka gereklidir. Çocuklar ve yetişkinler diyetlerinde yeterince iyot almazlarsa iyot eksikliği gelişebilir. İyot eksikliği oluştuğunda tiroid hormon üretimi bozulur ve tiroid bezinin boyutu artar (guatr oluşur).
Tiroid hormon üretimi bozulunca kolay kilo alımı, cilt kuruluğu, saç dökülmesi, yorgunluk, soğuğa karşı tahammülsüzlük, depresyon, büyüme ve gelişme geriliği ortaya çıkar.
İyotun fazla alınması,vücutta iyot fazlalığına neden olur. İyot fazlalığı tiroid hormon üretimini engeller ve hipotiroidi oluşur. Bebek ve çocuklarda hipotiroidi oluşması başta beyin gelişimi olmak üzere tüm vücudun büyüme ve gelişimini bozar.
İyotun aşırı alınması ise iyot zehirlenmesine neden olur. İyot zehirlemesi ciddidir ve hayatı tehdit edebilir.
İyot zehirlemesinde ilk önce ağızda garip, metalik bir tat hissedilebilir.
Ağız ve boğazda yanma hissi ve ağrı görülebilir.
Ayrıca zehirlenmenin derecesine göre bulantı, kusma ve ishal de meydana gelebilir.
Bunun dışında üst solunum yolu enfeksiyonlarına benzer şekilde öksürük, ateş, susama ve mide ağrısına da neden olabilir.
Yüksek iyot alımında ise hayatı tehdit edici sara nöbeti gibi nöbetler, nefes alamama, idrar yapamama, deliryum ve şok görülebilir.
Son zamanlarda çocuklara enfeksiyonlardan korunma amacıyla yüksek dozlarda iyot verildiği görülmektedir. Ancak kontrolsüz bir şekilde bebek ve çocuklara fazla iyot verilmesi, en başta tiroidhormon üretimini bozarak hipotiroidi oluşmasına ve büyüme-gelişim geriliğine neden olabilir.
Aşırı iyot çocuklarımızın hayatını tehdit bile edebilir. Lütfen çocuklarımızı, bilinçsiz ve kontrolsüz iyot maruziyetinden koruyalım.
Ankara Çocuk Endokrinoloji Uzmanı olarak size ve çocuklarınıza yardımcı olmaktan mutluluk duyarız.