Çocuklarda Haşimoto Hastalığının Tanısı Nasıl Konur?

Çocukluk çağında, iyot eksikliği olmayan bölgelerde hipotiroidinin en sık nedeni Haşimato Hastalığıdır. Tanı esnasında çocukların çoğunda her hangi bir şikâyet yoktur. Haşimato Hastalığı olan çocuklarda sık karşılaşılan bulgu, guatr yani tiroid bezinin büyümesidir.

Haşimato Tanısı Nasıl Konulur?

• Günümüzde Haşimato Hastalığı olan çocukların büyük çoğunluğu sağlık kontrolü için alınan tetkiklerde Haşimato Hastalığı tanısı almaktadır.

• Çocuğun detaylı muayenesinden sonra kan tahlilleri ve tiroid ultrasonu ile tanı konulur.

• Serum TSH ve sT4 düzeylerine bakılarak tiroid bezinin hormon üretme performansı değerlendirilir.

• Serum TSH düzeyi yükselmiş (10 mU/ml’den düşük ise)  ve sT4 hormon düzeyi normal ise tiroid bezinin hormon üretiminin yeterli olmadığını ve yeterli tiroid hormon üretim için hipofiz tarafından uyarıldığı göstermektedir. An itibarıyla tiroid hormon düzeylerinin vücut için yeterli olduğunu gösterir. Ancak zaman içinde üretilen tiroid hormon miktarının vücut için yeterli olmayabileceğini gösterir. Bu çocuklar tedavi verilip verilmeyeceği konusunda 1-3 ayda bir mutlaka çocuk endokrin takibi yapılmalıdır.

• Serum TSH düzeyi yükselmiş (10 mU/ml’den yüksek ise)  ve sT4 hormon düzeyi normal ise tiroid bezinin hormon üretiminde ciddi problem olduğunu ve en kısa zamanda çocuk endokrine başvurmak gerektiğini gösterir. İhmal edilecek bir durum değildir. Aksi halde geri dönüşümü olmayan birçok olumsuz durum ile karşılaşılabilir.

• Serum TSH düzeyi yükselmiş ve sT4 hormon düzeyi normal olması gereken aralığın altına düşmüş ise bu duruma hipotiroidi denmektedir. Tiroid hormonları tüm vücut için gerekli olduğu için çocuğun mevcut sağlığı ve ilerde ortaya çıkacak tüm sağlık sorunlarına engel olmak için tedavi başlanması için acilen çocuk endokrine başvurmak gerektiğini gösterir.

• Hem serum TSH düzeyi hem de sT4 hormon düzeyi normal ise çocuğun tiroid bezinin hormon üretiminin yeterli olduğunu gösterir. Ancak Haşimato Hastalığı olan çocukların ileriki yaşamda gerek hormon bozukluğu gerekse de tiroid bezinde tiroid nodülü gelişebileceği için düzenli olarak 3-6 ayda bir mutlaka çocuk endokrin takibi yapılmalıdır.

• Serum TSH düzeyi düşmüş ve sT4 hormon düzeyi normal-yükselmiş tiroid hormonlarının kanda fazla olduğu anlamına gelir. Bu durum Haşimato Hastalığı nedeniyle tiroid bezinin hasarlanması ve parçalanan dokudan kana hormon geçişini gösterir. Bu duruma haşitoksikoz denmektedir ve zehirli guatr (Graves Hastalığı) ile karışabilir. Hem ayırıcı tanı hem de tedavi acısından acilen çocuk endokrine başvurmak gerekmektedir.

• Haşimato Tiroidli çocukların %95’inde Anti-Tiroid Peroksidaz (Anti-TPO) ve/veya Anti-Tiroglobulin (Anti-Tg) antikorları pozitif yani yüksek saptanır. Anti-TPO yüksekliği daha sık görülür. Tanıda Anti-TPO yüksekliği, Anti-TG yüksekliğine göre daha değerlidir.

• Haşimato Tiroidli çocukların tiroid ultrasonda da tiroid bezinde heterojen görünüm görülmesi değerlidir. Ayrıca tiroid bezinde büyüme ve varsa tiroid nodülleri saptanır. Özellikle tiroid bezinde nodul varsa nodülün büyüklüğü, şekli, kanlanması gibi birçok faktör çok değerli bilgiler verir.

Ankara Çocuk Endokrinoloji Uzmanı olarak size ve çocuklarınıza yardımcı olmaktan mutluluk duyarız.